Günümüz çalışma modelleri ve varlıkların yönetimi ile ilgili hem bireysel hem de kurumsal etkinliklerin artışı ile birlikte farklı stratejiler de değerlendirilmeye başlandı. Elbette bu sürece dair COVID-19 pandemisinin etkisi yadsınamaz. Yazının konusu olan coğrafi arbitraj bu stratejilerden biri ancak öncesinde kısaca arbitraj tanımına da değinmekte fayda var.
Arbitraj Nedir?
Arbitraj, farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak risksiz kar elde etmeyi amaçlayan bir maddi kazanç stratejisidir. Söz konusu olan farklılıklar piyasa dengesizliklerinden, hatalardan veya piyasa koşullarına etkiyen çeşitli değişikliklerden kaynaklanabilir. Temel olarak, bir varlığın düşük fiyatla satın alınarak yüksek fiyatla satılması veya tam tersi şekilde gerçekleştirilebilir. Buna farklı lokasyonlardaki satın alma günü farklılıkları da dahil edilebilir.
Örneğin, hisse senetleri ve kripto para birimleri farklı borsalarda farklı fiyatlarla işlem görebilir. Diğer yandan, bulunulan ülkede kullanılan para biriminden farklı bir para biriminde kazanç elde ediyor olabilirsiniz. Bu farklılıklardan kazanç veya diğer bir ifade ile avantaj elde edilebilir. Aynı varlığı aynı anda hem düşük hem de yüksek fiyatlarla alıp satarak veya para biriminden doğan değer kaybından sakınmak arbitraj olarak değerlendirilebilir.
Arbitraj saf, perakende, dönüştürülebilir, birleşme, temettü, vadeli gibi türlerde ve finansal, ürün, zaman ve coğrafi gibi kapsamlarda gerçekleştirilebilir. Elbette bu yazının konusu coğrafi arbitraj olduğu için kapsamı bu bağlamda tutacağım. Diğer konularla ilgili gerekirse ayrıca eklemeler yapabilirim.
Rant enflasyonunun olduğu yerde zamanla göç başlar.
Coğrafi Arbitraj Nedir?
Farklı ülkelerdeki piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak yapılan arbitraj türüdür. İthalat ve ihracat işlemlerinde, döviz kurlarındaki farklardan kaynaklanan coğrafi arbitraj fırsatları olabilir. İthalat ve ihracat yapan ticari işletmeler, coğrafi arbitrajı döviz kurlarındaki farklardan yararlanmak için kullanabilir.
Coğrafi arbitraj, küreselleşmeye doğru kalıcı bir etki oluşturuyor olsa da bu kalıcı etki aynı zamanda küresel bir denge oluşmasını da sağlıyor. Dolayısıyla, zamanla arbitrajdan doğan kazanç olanağı da azalıyor. Büyük kentlerden küçük kentlere veya ülkeler arasındaki göçlerde bu durum sıklıkla gözlenebiliyor ve dengelenme sürecinden doğan yaşamsal maliyet yine topluma yükleniliyor. Bu bahsi geçen durumu şu şekilde örneklendirmek mümkün. İstanbul’daki kira artışı İstanbul’a yakın illere göç edilmesine neden olmakta. Bu göç sebebiyle ortaya çıkan talep artışı civar illerdeki kiraların da artmasına, o bölge sakinlerinin de bu artıştan olumsuz bir şekilde etkilenmesine neden olmaktadır.
İlgili diğer önerilebilecek okumalar: