Kabuk veya vücut zırhı olarak ifade edebileceğimiz bu Soft Shell ve Hard Shell kıyafetler, bu kıyafetleri giyen kişiyi çeşitli durumlara (ısı, darbe, ıslaklık vb.) karşı korumak üzere tasarlanmaktadırlar. Çok geniş yelpazede ar-ge ve üretimi yapılan bu tür kıyafetler çoğunlukla silahlar, paylayıcılar ve kesici/deliciler göz önünde bulundurularak geliştirilseler de özellikle doğa sporları alanında yalıtım özelinde çözümlerle karşımıza çıkmaktadırlar.

Which softshell is best for your needs?

Bir endüstri olarak değerlendirebileceğimiz zırh endüstrisi içerisinde outdoor kıyafetlerinin dahil olduğu alanı nitelendirirken kabuk ifadesinin daha doğru olacağını düşünüyorum. Çünkü, bu endüstri içerisinde ağırlık genelde sistemli kurşun ve bıçaklamaya dayanıklı yeleklerde kullanılan yumuşak vücut zırhları ve sert, takviye edilmiş sert vücut zırhlarına veriliyor. İfade olarak yine Soft Shell ve Hard Shell kullanılsa da, nitelendirdikleri kapsamlar oldukça büyük farklılıklar oluşturuyor. Bu nedenle, konuya rüzgar/yağmur gibi doğa olaylarına karşı bizi koruyan ve bu özelliklere göre farklılıklar oluşturan kabuklar üzerinden devam edeceğim. Ayrıca, bu kabukları pantolon ve montlarla sınırlandırarak anlatmak daha doğru olacaktır diye düşünüyorum.

Mammut Soft Shell Jackets

Soft Shell Nedir?

Soft Shell, uzun zaman boyunca piyasaya yön vermiş Hard Shell pantolon ve montlara kıyasla daha rahat bükülebilen, katlanabilen, daha iyi nefes alışverişi sağlayan ve daha konforlu olan yeni tür giysi teknolojisi olarak ifade edilebilir.

Benzersiz (şimdilik) nefes alma özelliğinin yanı sıra, esnekliği, vücut hatlarına olan uyumu, hareket halinde uyumlu bir şekilde gerinebiliyor oluşu gibi özelliklerle Hard Shell’lerden ayrılan Soft Shell kıyafetler hala geliştirilmeye devam edilmekte. Her geçen süre var olan özelliklerin daha iyi hale getirildiği ve hatta yeni Ar-Ge çalışmalarıyla birlikte ekstra özellikler de sunmaya başlayan soft shell ürün yelpazesi olarak da farklı amaçlara uygun olarak sıklıkla karşımıza çıkabilmekte. Çoğu Soft Shell montun kayaktan çok tırmanma gibi sporlar göz önünde bulundurularak geliştirildiğini ve bu nedenle kar tozluğu ve kapüşon (hood) gibi özelliklerden yoksun olduğunu düşünürsek daha önünde uzun yıllar olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Water Repellent olarak değerlendirebileceğimiz Soft Shell ürünler Waterproof değillerdir.

Womens Merino Membrane Soft Shell Jacket

Gelelim yeninden Soft Shell’e…

Soft Shell ürünlerde, durumun süreklilik halinde, örneğin çok şiddetli ve uzun süren bir rüzgarda ya da yağmurda etki azalmaya başlar. Genel olarak rüzgarı %95-98 aralığında engellese de (işçilik ve model nedeniyle farklılıklar olabilir) uzun süre yağmur altında kaldığınızda hissedeceğiniz soğukluk ile birlikte üşüme durumunuz söz konusu olacaktır.

Çoğunlukla esneyebilen yapısı ve önemli ölçüde rüzgar geçirmezliğine ek olarak, ceketlerde çok ihtiyaç olmasa da (kullanılan membrane yalıtma astarı nedeniyle) koltuk altı havalandırması gibi ekstra özellikler bulunabilmekte.

Climbing the Regular Northwest Face of Half Dome

Model farklılıkları spor türüne ve ön görülen şartlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir demiştim. Çünkü, kışlık ve yazlık kullanım Soft Shell’leri kalınlıklıklarına, formlarına göre özel olarak tasarlanmaktadırlar. Mesele, kapüşon özellikle kış ürünlerinde, dağcılık ve yürüyüş amaçlı ihtiyaçlar için üretilen üst sınıf modellerde yer alır ve bu modellerin çoğu dik ve yüksek yakalıdır.

Soft Shell bir ürünün kalitesini anlamak Hard Shell ürünlere göre biraz daha zordur. Bunun nedeni, astarlarının marka ve hatta model bazında farklılıklar gösterebiliyor olmasıdır.

Türkiye’de de bulabileceğiniz Marmot, Mammut, Millet, Patagonia, Vaude, Black Diamond vs. Soft Shell için özellikle tercih edilen edebileceğiniz markalardan bazılarıdır. Kullanılan membranlardan Gore-Tex, Windstopper, Polartec Windbloc, Polartec Power Shield, Polartec Power Shield Pro, Polartec Power Shield O2, Schoeller WB-400 oldukça iyi olanlardır. Ayrıca, Soft Shell ürünler Higher Dimension Materials SuperFabric, Durable Water Repellent, Nanotechnology, Coldblack gibi markalar, patentli teknolojiler ve üretim teknikleriyle çok daha gelişmiş özellikler sunabilmekteler.

Peki, Soft Shell’i bu kadar kıyasladığımız Hard Shell nedir?

The Best Hardshell Jacket for Women

Hard Shell Nedir?

Hard Shell, Gore-Tex gibi ince katmanlardan oluşan ve su geçirmezlik özelliği sunan bir özellik olarak ifade edilebilir. Hatta bu nedenle, Hard Shell ürünler Gore-Tex Shell olarak da belirtilebilmekte. Mont ve pantolon üretiminde kullanılan bu özellik/yapı sayesinde kıyafetler su geçirmediği, nefes alabildiği, karlı havalarda karı ve soğuğu sızdırmadığı için vücudumuzdan teri buhar olarak atabildiği için oldukça tercih edilebilir bir hale geldi. Fakat, zamanla ürün farklılıkları ve farklı alanlarda kullanımı ile birlikte daha gelişmiş nefes alma özellikleri ve esneme kabiliyetleri aranmaya başlandı. Çünkü hard shell’ler yeteri kadar nefes alamıyor(du) ve esneme kabiliyetleri, formları sınırlı kalıyor(du). Su ve rüzgar geçirmez olan bu dış katlar/kabuklar aynı zamanda oldukça kaba yapıdadırlar.

Soft Shell ve Hard (Gore-Tex) Shell Kıyaslaması

• Soft Shell daha dayanıklı ve daha esnektir.
• Hard Shell alternatiflerine kıyasla su geçirmezlikleri daha sınırlıdır.
• Hard Shell alternatifleri kadar rüzgar dayanımları kuvvetli değildir.
• Soft Shell daha konforludur ve vücuda daha iyi oturur.
• Hard Shell ürünler kadar hışırtı yapmaz.

Su geçirmezlik ve nefes alabilirlik anlamında ilk ürünler Gore-Tex olarak karşımıza çıkalı neredeyse 50 yıl (1969) oldu. Gore-Tex astar, gaz halindeki su moleküllerinden 700 kat büyük, sıvı haldeki sudan 20.000 kat küçük olan ve her 1 cm²‘de 1,5 milyar gözenekten oluşan yapısı itibariyle oldukça etkili bir teknoloji olarak hayatımızda yer alıyor. Astarın dışına yerleştirilen “su itici” ince bir katmanla dışarıdan gelen suyun içeri girmesi ve suyun sabit kalması engellenmiş oluyor. Elbette, tüm bu geçen süre içerisinde eVent gibi teknik özelliklerin çeşitlendiği, nefes alabilirliğin daha başarılı hale getirildiği alternatifler de karşımıza çıkmaya başlıyor.

Elite 2.1 jacket and Alp-X 2.0 Gore-Tex Active Lady jacket

Hard Shell’in en dış katmanı genellikle naylondan yapılmakta. Ancak, naylon hidrofob olmadığı için yüzeyi su itici (Durable Water Repellent) bir maddeyle kaplanıyor. Böylelikle, naylona temas eden su damlaları naylona tutunamadan akmış oluyor. Naylonun altındaysa su geçirmez ve/ya rüzgar geçirmez yüzey (eVent, Gore-Tex, Gore-Tex XCR, Hvent, H2No, Membraine gibi) yer alıyor. En iç katman ise bir üst katmana yapışık bir şekilde, su geçirmez astarı korumak için yine naylon veya polyester ile kaplanıyor. Bu en iç kaplama aynı zamanda buhar ve ter sıvısını astara doğru itmekte ve nefes alımını sağlamakta da görev alıyor.

Soft Shell ve Polar Kumaş (Fleece) Kıyaslaması

Soft Shell ürünler kimi zaman polar kumaşlarla kıyaslanmaktadır. Soft Shell’in Gore-Tex ve Hard Shell arası olarak değerlendirilmesinin çok doğru olduğunu düşünmüyorum. Bu nedenle, farklılıklara odaklanırsak konu daha da netleşecektir. Bu anlamda, Fleece çoğunlukla dağcılık ürünlerinde, genellikle polar, yani orta katlar için kullanılan bir kelime olarak karşımıza çıkıyor. Twin Jacket / 2 in 1, Triclimate Jacket / 3 in 1’ler içindeki ceketlerde iç katman ya da ara katman fleece olarak geçer. Eğer son tabaka dikişlerle monta, astardan bağımsız bir şekilde ilişkilendirilmişse 2 katmanlı, eğer doğrudan su geçirmez astara ilişkilendirilmişse 3 katmanlı olarak değerlendirilir. Genel olarak, 3 katmanlı montlar diğerlerine göre daha hafif, daha fazla nefes alabilir ve daha az hacimli olurlar. Ayrıca, daha çabuk kurur ve hareketinizi daha az kısıtlarlar. 2 katmanlı montlarda ise, iç kısım daha yumuşaktır ve vücuda daha iyi otururlar. Yeni teknolojiler ve ürün deneyimleriyle birlikte, son zamanlarda Gore-Tex Pac Lite gibi 2.5 katmanlı montlar da karşımıza çıkmaya başladı. Bu montların özelliği su geçirmez astarı korumak için belli aralıklarla dizilmiş plastik noktalara sahip olması olarak açıklanabilir. 2.5 katmanlı bu montlar diğerlerine göre daha rahat, daha hafif ve daha nefes alabilir yapıda olmalarına karşın hem daha pahalılar hem de diğerlerine göre daha kısa ömürlüler.

• Soft Shell ürünler polar kumaşa göre daha dayanıklıdır.
• Polar kumaş suyu sünger gibi emmektedir. Bir takım eklemeler dahi olsa, su tutmama/kaydırma özelliği Soft Shell ürünler kadar yüksek olmayacaktır.
• Polar kumaş bir süre sonra havlu gibi görünmeye başlamaktadır.
• Soft Shell ürünler rüzgara daha dayanıklıdır.
• Soft Shell ürünler kıl/tüy/toz tutmamaktadır.
• Daha hızlı kurur.
• Daha kolay temizlenir.

An Intro To Outdoor Jackets

Peki, En Uygun Tercih Ne Olmalıdır?

Bu soruyu yapacağınız aktivite ve dış şartlara göre değerlendirmek gerekiyor. Şayet, Gore-Tex bir ceket aldığınızda etikette sadece Windstopper yazıyorsa, ceket büyük ihtimalle ve aksi belirtilmediği sürece Waterproof olmayacaktır. Bu durumda büyük ihtimalle özelleştirilmiş bir ürün (repellent ve/ya hibrid) olarak değerlendirilmesi gerekir.

4 layer system

Ben duruma göre gereki özellikleri sağlayan ürünleri tercih ediyorum. İç olarak sava ısısına bağlı olarak kalınlığı değişen polar ve termal içlik ile katmanlar halinde giyinmiş oluyorum. Yağmur yoğunluğuna bağlı olarak da ihtiyaç durumunda panço yağmurluk ile ek bir katman oluşturabiliyorum. Bu hem değişken hava durumunda katman sayısını azaltarak ısı kontrolü yapabilmemi, hem de ağırlığı kontrol edebilmemi sağlıyor. Tabi, zirve yürüyüşleri, sürekli ve yoğun yağmurlu bölgelerde ayrıca Hard Shell tercih etmek daha uygun olacaktır. Hard Shell’lerin su itici yüzeylerinin zamanla etkisini kaybetmemeleri için Nikwax – TX.Direct gibi bir ürünle arada yıkanmaları gerekiyor. Zamanla, mont su geçirmezliğini korusa da nefes alabilirliliği azalabiliyor. Hard Shell’leri mümkün olduğu kadar çok yağmurlu ve çok rüzgarlı havalarda, çok fazla hareket etmeyeceğiniz zamanlarda kullanmanız ürünün ömrü için oldukça faydalı olacaktır.