Yapay duvar tırmanışında, yüksekliğin tavanla sınırlı ve yerlerin minder (crash pad) kaplı olması nedeniyle çok az ekipmana ihtiyaç duyarsınız. Rahat kıyafetler, kaya tırmanış ayakkabısı (friction olarak da anılmaktadır) ve toz torbası (magnezyum tozu taşımak için) bu spora başlamanız için yeterli. bimaceramvar sitesinde bu gereksinimlere dair “Kaya Tırmanışı üzerine Ayakkabısı-Toz-Toz Torbası” başlıklı faydalı bir yazı var. Elbette spotter da önemlidir. Spotter, tırmanış esnasında ortaya çıkabilecek kazaları önlemek amacıyla size yardımcı olan, tırmanıcı düşer ise onun yere düzgün şekilde konmasına (landing) destek olan kişidir.

Spotter asla düşen tırmanıcıyı tutmaz, sadece tırmanıcının ayakları üstüne inebilmesine (konabilmesine) yardımcı olur. Yazının başında düşmeyi öğrenmekten bahsetmiştim. Tırmanış esnasında kayma, enerjinin tükenmesi ya da diğer herhangi bir nedenden dolayı tırmanıcının yüzeyle ilişkisi kesilmişse uygun bir şekilde yere ulaşabilmelidir. Bu nedenle iyi bir boulder’ci aynı zamanda iyi bir atlayışçı (yüzeye sürtünmemek/çarpmamak için) ve konucudur. Konmak tırmanıcının dengeli bir şekilde ayakları üzerine inebilmesi anlamına gelmektedir. Zor bir rotada ya da ortanın sonunda duvarlardan atlamak, kayan bir ayak nedeniyle yere konmak gerekebilir. Bu nedenle düşme anında panik yapmayıp bunun tırmanışın bir parçası olduğunu kabul etmek ve doğru bir şekilde konabilmek gerekir.

Bouldering İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Tırmanış rotalarının oluşturulduğu duvarlar genelde 4-8 metre aralığındadır ve rotaya giriş yapılan ilk alan düşmemek için bastığınız ve tutunduğunuz tutamaçlardan (çift bant) oluşur. Sonrasındaki hareketleriniz rotada ilerleme amacını taşır. Bu nedenle bouldering vücuttaki her bir kası çalıştırır denebilir. Rotanın oluşturulduğu duvarlarda plywood, fiberglas, plexiglas gibi farklı malzemeler kullanılabilmektedir. Bu malzemeler görünüş farklılıklarına sahip olsalar da teknik olarak aynı özelliklere sahiptirler ve rota ilerleyişine pek etkileri olmamaktadır.

Rotalar önceden hazırlanmış ve zorlukları belirtilmiştir. Rotaya girmeden önce hedefe en uygun ilerleyişi problem olarak ele alır, planlar ve ardından başlangıç tutuşuyla birlikte harekete geçersiniz. Boulder rotaları çoğu zaman dikey problemlerden oluşsa da kimi rotalar yan geçislerden (travers) oluşur.

Rotanın başlangıç ve bitişleri 2 bant ile belirtilir. 2 el veya ayak ile başlanır ve rotanın sonunda yine bu şekilde bitirilir. Yukarıdaki görselde tutamaklarla (handholds ve/ya grips) ilgili farklılıkları görebilirsiniz. Bu tutamaklara ve tutuş biçimlerine ve tekniklerine ayrı bir yazıda değineceğim için şimdilik isimlerini ekliyorum; crimp, jug, mini-jug, sloper, pocket, pinch, volume, mono.

Tırmanıcı tırmanış problemlerini değerlendirip rotaya belirtilen kurallar dahilinde giriş yaptığında teknik, lokal endurans (bölgesel olarak kas veya kas grubunun dayanıklılığı), kuvvet, dayanıklılık gibi etkenlerle ilişkili olarak rotayı yine belirtilen şekilde tamamlamaya çalışır. Rota ilerleyişi içerisindeki strateji tırmanışçıdan tırmanışçıya farklılıklar gösterebilir, tırmanışçı komplike hamlelerle, atlayışlarla ilerleyebilir. Bu nedenle, bouldering tırmanışlarındaki bireysel hamlelerin ve problemi ele alış biçimlerinin iple girilen rotalardan daha zor olduğu düşünülmektedir.

Bouldering İçin Gereken Ekipmanlar

Yazının başında bouldering için bir kaç malzemenin yeterli olduğunu belirtmiştim. Duruma göre bu gereksinimler farklılık gösterebilir. Örneğin, bazı tırmanış salonlarında ayakkabı kiralayabilirsiniz, arkadaşlarınızın toz torbalarını kullanabilirsiniz. Hatta iş veya okul çıkışı gelip ve aynı kıyafetlerle tırmananlara da denk gelebilirsiniz. Ancak, uzun süre bu sporla ilgilenecekseniz ayakkabı sizin için oldukça önemli olacaktır. Ek olarak, başlangıçta kavrama bandı ve yara bandına da ihtiyaç duyabilirsiniz. Önemli bir not, tırmanış sporu ilk süreçte oldukça yıpratıcıdır. Ancak, alıştığınızda bu durumu avantaj olarak kullanabilirsiniz.

Kaya Tırmanış Ayakkabısı

Bouldering için kullanılan ayakkabılara friction‘da denmekte. Özel bir tasarıma sahip olan bu ayakkabılar en küçük çıkıntıda dahi kaymadan durabilmenizi sağlayacak şekilde geliştirilmekteler. İlk aldığınızda karşılaştığınız kalıp ile bir süre kullandığında ortaya çıkan görüntü arasında epeyce farklılık oluşmakta. Bunun nedeni ayakkabının ayağınızın şeklini almış olması. Bu nedenle tırmanışçının kendisine ait bir ayakkabıya sahip olması tavsiye edilir.

Kiralayacağınız ayakkabı size istediğiz hareket kabiliyetini sunmayabilir. Son bir not olarak, genelde bu ayakkabılar normal ayak numaranızdan daha düşük tercih edilir. Örneğin normal ayakkabı numaram 41 iken tırmanış ayakkabım 39 numara. Evet, parmakların tırmanış ayakkabısı içerisinde kıvrılması, kalıbın ayak/parmak şeklini alması ve malzemenin genişlemesi süreci acı verici oluyor. Bu ayakkabıları bu nedenle sadece tırmanış esnasında giyiyor, rotadan çıkar çıkmaz ayaklarınızı rahatlatmak ve kalıbı etkilememek için ayakkabılarınızı gevşetiyor ya da çıkartıyorsunuz.

Esnek Kıyafet

Rota ilerleyişinde vücudunuzun esnekliğini dorğu bir şekilde kullanabilmeli ve rahat hareket edebilmelisiniz. Bu nedenle ne kadar rahat olursanız o kadar iyi. Ek olarak, epeyce efor sarf edeceğinizi bilmelisiniz. Salon ortamının havalandırılıyor olması avantaj elbette. Ancak, yine de ter tutmayan kıyafetler tercih edebilirsiniz.

Toz Torbası ve Magnezyum Tozu

Magnezyum tozu, tırmanışı esnasında terleyen ellerinizin/parmaklarınızın kaymasını engellemek için kullanılmaktadır. Tırmanış rotalarındaki tutamakların beyaz olmasının nedeni bu tozlardır.

Toz torbası ise kemerinize sabitleyebileceğiniz, içerisinde magnezyum tozunu tutabileceğiniz bir çantadır. Rota içerisinde ilerlerken ellerinizin terlemesi kaçınılmaz bir durumdur (rota uzunluğuna da bağlı olarak) ve bu esnada ellerinizi kurulamak ve kaymamasını sağlamak için ellerinizi belinizdeki torbaya daldırabilirsiniz.

Bu malzemeleri arkadaşlarınızla ortak kullanabilirsiniz veya tırmanış yaptığınız salon size sunuyor olabilir. Bu nedenle kesin bir gereksinim olarak ele alınmayabilirler.

Diğer Muhtemel Gereksinimler

Salonda tırmanış için yukarıdaki malzemeler yeterli olacaktır. Ancak kimi durumlarda (sıyrık, kesik, güvenlik vb.) kişisel nedenlerle veya nadiren de olsa salondaki malzeme eksikliklerine bağlı olarak ek ihtiyaçlar söz konusu olabilir.

Kavrama Bandı, Sargı Bezi, Yara Bandı ve Fırça

Tırmanış sürecinde ayakkabı ayaklarınızı fazlasıyla korumaktadır. Ancak bu durum el parmaklarınız için pek mümkün olmayacaktır. Parmak uçlarınızdaki hassasiyet yitimi, kesikler, sürtünmeler nedeniyle bazı malzemeleri de yanınızda bulundurabilir, ihtiyacınız oldukça kullanabilmeniz için toz torbanızın gözünde tutabilirsiniz. Bu malzemelere sıklıkla ihtiyaç duymayacağınız için diğer arkadaşlarınızla ortak kullanabilir, tırmanış yaptığınız salondan da rica edebilirsiniz.

Kavrama Bandı, parmaklarınızı sarmanız, sürtünme sonucu kavrama yitimini önlemeniz için kullanabilirsiniz.

Sargı Bezi, konma esnasında nadirende olsa tutamaklara sürtünebilirsiniz. Bu gibi durumlarda ortaya çıkan yanıklarda sargı bezine ihtiyacınız olabilir.

Yara Bandı, parmaklarınızın oldukça yıpranacağından bahsetmiştim, bu gibi durumlarda kesik ve sıyrıklar ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda yara bandı kullanmak isteyebilirsiniz.

Fırça, parmakların terlemesi, magnezyum tozunun girintileri doldurması gibi nedenlerle tutamaklar kayganlaşabilmekte. Bu gibi durumlarda oluşan katmanın temizlenmesi amacıyla fırçayla tutamakları temizlemek isteyebilirsiniz.

Minder/Düşme Süngeri (Crash Pad)

Bouldering salonlarında genelde zemin crash pad olarak ifade edilen minderlerle kaplıdırlar. Konma veya düşme esnasında zemine çarpma durumu önlemek amacıyla kullanılırlar. İster salon isterseniz bir kaya faaliyeti olsun, minder güvenliğiniz için oldukça gereklidir. Spotter sizin mindere konabilmeniz için sadece destekçi görevi görür, önemli olan sizin mindere güvenli bir şekilde konabilmenizdir. Atladığınızda bacaklarınızı kesinlikle dik tutmamalı, şoku bacak kaslarınızı kullanarak yumuşatmalısınız.

Spotter

Kayma/düşme veya atlama durumunda sizin minder üzerine güvenli bir şekilde konabilmenize destek olan bir kişidir. Spotter tırmanıcıyı kesinlikle tutmak ve düşüş noktasında bulunmaz. Ellerini uzatmış bir şekilde tırmanışçının ilerleyişine göre pozisyon alır ve hareketleri takip eder. Genelde sırayla rotaya girildiği için spotter aynı zamanda destekçisi olduğu tırmanışçının çözümlemesini de değerlendirir. Hem tırmanışçıyla ele alınan rotayı değerlendirir hem de kendi stratejisini geliştirir.

Yalnız başınıza tırmanmanız pek tavsiye edilmez. Ancak bu gibi bir durum olduğunda, spotter ve miner olmayan durumlarda güvenliğiniz için ip kullanabilirsiniz. Herhangi bir darbe ihtimaline karşın kask takabilirsiniz. Özellikle pozitif eğimli duvarlardan atlarken kafanızı çarpma ihtimalinizin oldukça yüksek olduğunu unutmamalısınız.

Bouldering İle İlgili Diğer Detaylar

Mümkün olduğu kadar kendi deneyim ve gözlemlerimi aktarmaya çalıştım. Süreç içerisinde edindiğim bilgileri ve katıldığım etkinlikleri de paylaşmaya gayret edeceğim. Diğer yandan bouldering tırmanışlar için illaki bir salona gitmenize gerek yok. Evinizde de kendi yapabileceğiniz ve/ya satın alabileceğiniz malzemelerle pratik ısınma ve tırmanış alanları oluşturabilirsiniz. Hatta örnek olması açısından bir masa nasıl tırmanış amacıyla kullanılabilir izleyelim.

Son olarak takip edebileceğiniz Tırmanış.org adresinden bahsetmek istiyorum. tirmanis.org altına alpinizm, kaya tırmanışı, bouldering başlıkları dahilinde pek çok etkiliği ve bu etkinlikler sürecince gerçekleşen olayları takip edebilirsiniz.