Yürüyüş planı yaparken, rotanın kendi zenginliğine ek olarak planlamaya dahil ettiğim bir kaç konu oluyor. Bunlardan biri olan TaTuTa ev sahipleri ziyaretlerine TaTuTa (Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası) Nedir? başlıklı yazıda değinmiştim. Bu yazıda da, bir defa oyuna dahil olduğunuzda vazgeçmenizin pek mümkün ol(a)mayacağı Geocaching ile ilgili bilgi vermek istiyorum.
Geocaching Nedir?
Geocaching, oyuna dahil olan herkesin GPS (Global Positioning System) kullanarak paylaşılan ipuçlarını takip etmesi, bilmeceleri çözmesi ve bu sürecin sonunda “geocache” ya da “cache” olarak ifade edilen hazineye ulaşması olarak ifade edilebilecek, zaman ve mekan sınırı olmayan bir açık hava oyunudur. Hazineler diğer oyuncular tarafından saklanmakta ve hazinenin koordinatları çoğu zaman bilmecelerle birlikte sisteme eklenmektedir. Oyunun çoğunluğu yürüyüş üzerine kurulu olsa da tırmanış ve dalış gibi daha pek çok farklı doğa sporu ile de zenginleştirilebilmekte.
GPS sisteminin askeri çalışmalar dışında yaygınlaşmasını ve bu sayede daha fazla geliştirilmesini sağlamak amacıyla 1 Mayıs 2000 tarihinde Dave Ulmer (Beavercreek, Oregon) tarafından sivil kullanıma açılıyor. Bu sayede, 3 Mayıs 2000’de ilk kutunun yerleştirilmesi ve yerleştirilen kutunun 6 Mayıs 2000’de “Usenet newsgroup sci.geo.satellite-nav“e kayıt edilmesiyle (45°17.460’N 122°24.800’W) başlayan Geocaching günümüzde dünya çapında kayıtlı milyonlarca kutuyu barındırmakta.
İlk eklenen kutu bilindiği kadarıyla iki kez bulunmuş ve bir kez loglanmış (Mike Teague of Vancouver, Washington) durumda. Bu anlamda, letterboxing, benchmarking, orienteering, treasure-hunting, waymarking ve encounter‘a benzer özellikler barındıran Geocaching’i farklı kılan GPS üzerinden hareketin gerçekleşiyor olması. Aktivite ilk süreç içerisinde GPS Stash Hunt ve GPSStashing gibi isimler alsa da eGroups (Yahoo) dahilindeki gpsstash grubunda yapılan tartışmalar ve 30 Mayıs 2000 tarihinde Matt Stum “stash” (gizli depo) isminin “cache” (kutu) olarak değiştirilmesi önerisi üzerine “geocaching” olarak isimlendirilmiştir.
Hazine Nedir?
Geocaching içerisinde hazine olarak ifade edilen ve bulunması hedeflenen kutu içinde log defteri, kalem ve çoğu zaman bir de sürpriz barındıran su geçirmeyen plastik bir kaptan oluşmaktadır.
Geocaching Nasıl Oynanır?
Oyuncu, içinde log defteri, kalem ve isteğe bağlı küçük hediyelerle zenginleştirilen kutuyu saklayıp, sakladığı noktanın koordinatını not eder ve bu koordinatı, varsa diğer detaylarla birlikte web sitesine (geocaching.com başta olmak üzere bir çok web sitesi üzerinden oyun oynanabilmektedir) ekler. Diğer oyuncular web sitesi üzerinden bilgileri takip ederek (kimi zaman yer alan bulmacaları çözerek vb.) GPS yardımıyla ilgili noktaya ulaşmaya çalışırlar. Kutuyu bulan oyuncu kutu içerisinde yer alan log defterine ve sonrasında web sitesine kendi bilgilerini ekler.
Kimi zaman kutu içerisinden küçük hediyeler de çıkabilmektedir. Çoğunlukla bu hediyeler özel olarak üretilen Travel Bugs gibi kutudan kutuya aktarılan objeler, Geomedal adı verilen madalyalar ve Geocoins adı verilen bozuk paralara ek olarak, küçük oyuncaklar gibi pahalı olmayan, hatıra niteliği taşıyan küçük eşyalardan oluşmaktadırlar. Geocoin ve Travelbug sahipleri genellikle belli bir hedef koyarak sahip oldukları parçaları online olarak takip edebilmektedirler. Takip edilen bu araçların objeler bir kutudan diğerine Geocacher’lar tarafından taşınmaktadırlar.
Saklanan kutuyu ilk bulan Geocacher, First Time Finder (FTF) olarak tanımlanmaktadır. FTF en değerli hediyeye sahip olan kişidir. Ayrıca, bulunması oldukça zor olan kutulardan değerli hediyeler de çıkabilmektedir. Herhangi bir boyut sınırı olmayan bu kutular tahrip edilmişse veya çalınmışsa, kutuya ulaşan oyuncunu ilgili hazineyi “zarar görmüş, talan edilmiş” olarak web sitesi üzerinden duyurur. Bildirilen kutu web sitesi ya da e-posta e-posta üzerinden saklayan kişiye ulaşılarak düzeltilir, gerekliyse yeri değiştirilir ya da kaldırılır. Muggled olarak nitelendirilen bu durum, yani kutu hasarı ve hazinenin çalınması Muggles diye adlandırılan ve bu oyunu bilmeyen meraklı kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle kutuların koordinatlarına gidip sadece kutuyu bulmak yeterli olmamaktadır.
Geocaching Web Siteleri
2000 yılından beri kullanılan ve oyunun resmi adresi olan geocaching.com dışında bir çok farklı geocaching websitesi zaman içerisinde oyunun gelişmesine katkı sağlamakta. Sundukları ücretli ve ücretsiz özelliklerin yanı sıra her websitesi farklı varyasyonlar ve kurallar barındırabilmekte. Örneğin, QR kod okutmak (bitcaching) esasına dayalı oyundan rota içerisinde birbiriyle ilişkili bir çok kutunun takip edilmesi kuralına dayalı oyun (multi-cache) bunlardan sadece ikisi.
Türkiye’de çok bilinmeyen, aktif oyuncu sayısıyla ilgili pek bilgimin olmadığı Geocaching ile ilgili olarak geocachingturkiye.org tavsiye edeceğim yerel kaynaklar arasında en zengin ve güncel olanı. Bu arada, Geocaching resmi uygulamasının yanı sıra, Lotus Map üzerinden yükleyebileceğimiz Geocaching eklentisini de tavsiye ederim.