Eko-tüketici, bilinçli ve doğal beslenme gruplarıyla, aracısız gıda ağlarıyla paylaşım yoğunluğu arttıkça gördüm ki geniş çapta bir etki için gördüğüm şu ki, önemli olan kişi temelinde farkındalığın gelişmesinin zorunlu olduğu. Bu anlamda, aracısız gıda ağları, topluluklarının “aracısız” olma hali sadece bir başka kişiyi değil, nakliyeden depolamaya, sunuş biçiminden duyuruların yayınlanmasına kadar bir çok aşamada minimum etken ile fayda sağlama esasını da tarif etmekte. Diğer yandan, market raflarında, içeriği hakkında etikette yazan dışında en ufak bir fikre sahip olmadığımız şatafatlı ambalajlar içerisinde sergilenen ürünlerle fiyat olarak kıyasıya bir rekabet durumu da bu nedenlerden dolayı da söz konusu olamamakta. Geniş ölçekli bir talep oluşmadığı sürece de bu böyle devam edecek gibi görünüyor. Elbette, çok hoş gelişmeler de olmuyor değil. Örneğin, TaTuTa çiftliklerinden biri, ev sahiplerinden Sevinç Abla için açılan fon desteğinde, 17 saat içerisinde gerekli olan desteğin sağlanmış olması esasında ne kadar kıymetli ve etkili bir gücün de var olduğunu bize göstermiş durumda. Peki, tüm bu söylemlerin altındaki ana konu, yani katılımcı onay sistemi tam olarak nedir?
Katılımcı Onay Sistemi (Katılımcı Sertifikasyon Sistemi)
Aracısız gıda ağlarını ve gıda topluluklarını tanımlarken kullanılan iki temel terim kullanılmakta; Katılımcı Onay Sistemi ve Topluluk Destekli Tarım/Üretim
Katılımcı Onay Sistemi (KOT) ya da Katılımcı Sertifikasyon Sistemi, bütün dünyada, temel olarak şirketlerin, yayınlanan ya da kapalı belirli standartlarda anlaşarak dağıtımını/kullanımını üstlendikleri organik sertifikasyon sistemlerine alternatif olarak ortaya çıkmış, tüketicilerin, çoğunlukla gönüllülerin/temsilcilerin bir araya gelip belirli ölçütler ve mekanizmalar oluşturmak yoluyla üreticilerini seçmelerini, desteklemelerini, gözetim ve denetimlerini kolektif bir şekilde sağladıkları bir alternatif sistem.
Topluluk Destekli Tarım (Topluluk Destekli Üretim) ise, bir üretici ile bir alıcı/destekçi kişilerden oluşan bir veya daha fazla grubun, üreticinin ve tüketici/alıcının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde işbirliği yapmalarını ifade etmektedir. Pratikte, üreticiyle ön anlaşmalar/sezonluk alım garantileri, ortak nakliye ve lojistik çözümleri, sipariş toplama ve dağıtım gibi işbirliklerini kapsamaktadır.
Bir Topluluk Destekli Üretim grubunun işleyişini bir üretici veya üretici kolektifi yürütebilmektedir. Bu durum “Üretici Örgütlemeli Topluluk Destekli Üretim” olarak nitelendirilebilir. Örnek olarak, İmece Evi‘ni gösterebiliriz. Üreticilerin ve tüketiciler/alıcıların kendi iletişim ve dayanışma ağlarını oluşturdukları ve bu ağlar üzerinden örgütlendikleri bu yapıya Yeryüzü Derneği Tüketim Birlikleri veya BİTOT grupları örnek gösterilebilir. Bu yapıların dışında, ayrıca BuKoop iki tarafın birden örgütlendiği üretim-tüketim kooperatifi modelleri de mevcuttur. Grupların hacimleri ve ihtiyaçlarına bağlı olarak değişkenlik gösteren yapılar içerisinde, büyük gruplar TDÜ grubu olmak yerine TDÜ girişimlerini destekleyebilirler.