2018 yılı planlarımdan biri denize hayatımda daha fazla yer vermekti. Çünkü, ülkenin, şehrin, yaşadığım yerin ne yanına baksam gördüğüm maviliğe bu kadar mesafeli olmak pek mantıklı değildi. Aktif bir şekilde İstanbul kıyılarında deniz kayağı yapmaya başlayalı 5 ay oldu ve bu süre zarfında denize dair de pek çok şey öğrendim. Boğaz geçişinden daha önce bahsetmiştim. Denize ile olan bu haşır neşirlik içerisinde de elbette yeni terimler, teknikler ve anlatılar da gündelik dile yansıyor. Aşama aşama bu yansımaları paylaşmak istiyorum ve ilk içeriğimiz denizcilik ve havacılıkta yaygın bir şekilde kullanılan knot üzerine.

Knot Nedir?

Havacılık ve denizcilikte sıklıkla kullanılan bir hız birimi. Karşılığı ise saatte 1 deniz mili (nm). Kısaca kn veya kt şeklinde ifade edilmekte. Çoğul ifadelerde kts olarak da karşınıza çıkacaktır. 1 kn = 1 deniz mili/saat = 1,852 km/saat ≈ 1,151 mph. şeklinde de özetlenebilir. Knot tanımının İngilizcedeki düğümden geldiği aktarılmakta. Eskiden gemi hızları denize sarkıtılan halatların üzerlerinde belli aralıklarla yer alan düğümlerin sayılması / parakete aracıyla ölçülmekteydi ve bu düğümlere knot denmektedir¹.

Parakete, gemi hızını ve aldığı yolun miktarını gösteren bir cihaz. Gemiden suya sarkıtılan paretete tekne altındaki akan suyun hızına bağlı olarak çalışır ve bu sayede geminin hızı ölçülür. Knot’a tekrar dönecek olursak, gemilerin hızının akışkanlarla ilgili olduğunu belirtmek gerekir. Bu sebeple hızlar (gemi, rüzgar, gelgitler, nehir akışları vb.) knot ile ölçülür. Ayrıca, havadaki cismin yere göre hızı (yerdeki hız) ve uzak bir noktaya doğru ilerleme oranı (hız artışı) da knot olarak verilir².

Örnek olarak, tur boyunca rüzgarın 11-13 kts aralığında (3-4 beaufort / sakin meltem) estiğini söyleyebiliriz. Kimi zaman bu ölçüm ve tahminlere dair kullanılan uygulamalarda farklı modellere dair kısaltmalar da görebilirsiniz. İlerleyen zaman içerisinde, rota planlama gibi süreçlere dair yazılarla ilişkili olarak GFS (Global Forecast System), ECMWF (European Center for Medium-Range Weather Forecasts) gibi modellerden de ayrıca bahsedeceğim. Şimdilik rüzgarın hızıyla devam edelim.

Aşağıda 2 video örneği iletiyorum. İlk videoda Hunter 466’ın hızı 7.5 kts, rüzgar ise 20 kts.

Diğer video ise bir konteynır gemisine ait. Geminin 58 kts’lik bir rüzgarla olan mücadelesini görmektesiniz. 58 kts Widespread damage olarak ifade edilen fırtına ölçeğinde bir hız. Kasırga ölçeğinin 64 kts ve üzeri olduğunu da ekleyeyim.

Evet, uygulamalar üzerinden rüzgarın yönü ve hızına dair yukarıdaki bilgilere benzer bilgiler paylaşılırken çeşitli özelleştirilmiş simgelere (wind barb) denk gelmeniz çok mümkün. Örneğin, aşağıdaki görüntü bugüne dair detayları göstermekte.

Bu görselleştirmede İstanbul’un içerisinde olduğu bölge için kullanılan simgeye yakından bakacak olursanız tek çizgi ile ifade edildiğini görebilirsiniz. Bu rüzgarın yukarıda da belirttiğim gibi 11-13 kts aralığında (aslında simgenin tam karşılığı 10 kts) olduğunu göstermekte. Aşağıdaki imajda aralıklar üzerinden bu simgeleri (wind barb) görebilirsiniz. Noktadan uca doğru olan yön rüzgarın yönünü, uçtaki çizgiler ise rüzgarın hızını belirtmekte.

Rüzgarın hızını gösteren benzer bir ifade de üzerinde kırmızı ve beyaz şeritler bulunan rüzgar hortumu (windsocks) ile sağlanmakta. Bu sayede yakınınızdaki bir rüzgar hortumuna bakarak da rüzgarın hızına dair tahminler yürütmeniz mümkün hale gelmekte.

15 kts ve üzerinde köpüklü dalga görmeye başlarız. Şimdiye kadar bu hızda rüzgarda kayak yapmadım, ters yönde esmesi durumunda epey kürek çekmek durumunda kalınacağı aşikar.

Tüm bu bilgileri bir tablo haline getirmek gerekirse;

Tablonun çok daha detaylı halini Beaufort (Bofor) Ölçeği Nedir? yazısında görebilirsiniz.

Mümkün olduğu kadar gezilerle ilgili teknik detaylar ve bu detayların açıklamalarını paylaşmaya devam edeceğim.

Kaynakça ^nedir?

1. Knot, Wikipedia.
2. Researchgate.